مبانی نظری و پیشینه خود کنترلی (فصل دوم)

معرفی مبانی نظری و پیشینه پژوهشی خود کنترلی با رفرنس دهی و منابع کامل برای فصل دوم پایان نامه در فرمت word

بخشهایی از متن مبانی نظری

ماهیت خود کنترلی

مفهوم ماهیت خودکنترلی، به شکل های بسیاری در سراسر تاریخ بشر ظاهر شده است.

فیلسوفان، با مفهوم هسته ی کنترل تحت عنوان جبرگرایی در برابر اراده ی آزاد، دست به گریبان بوده اند. جامعه شناسان آن را به عنوان خودمختاری در برابر خود بیگانگی و یا ناتوانی نام برده اند و روانشناسان از آن به عنوان رفتارگرایی در برابر ذهن گرایی نام برده اند. مفهوم خود کنترلی که در سال 1974 توسط اشنایدر گسترش یافت، به این معنی است که یک شخص در موقعیت خود چه قدر انعطاف پذیر یا چه قدر پایدار است.

روانپزشکان فردی را از نظر روانی سالم می دانند که تعادل بین رفتارها و کنترل خود در مواجهه با مشکلات اجتماعی را داشته باشد. خودکنترلی و خود تاب آوری از منابع درون فردی هستند که می توانند سطوح استرس و ناتوانی را در شرایط ناگوار تعدیل نمایند و اثرات منفی استرس را کم رنگ تر جلوه دهند. یکی از مهمترین مهارت ها که مشخصه سلامت و بهزیستی روانی افراد است، برخورداری آنها از صفت خودکنترلی یا خودنظارتی است. افرادی که می توانند هدف های واقع گرایانه را اولویت بندی کنند و در زمان تصمیم گیری میان عواطف و عقل تعادل برقرار کنند، خود کنترل هستند. خودکنترلی بیانگر میزان مطابقت ویژگی های رفتاری خود با شرایط و موقعیت موجود است.

نارسایی خود کنترلی با مفهوم تکانشگری رابطه دارد و نشانگر ناتوانی در تفکر در مورد پیامد رفتار است.

تحقیقات نشان داده است که خودکنترلی بین عناصر تشکیل دهنده رخدادهای رفتاری با درنگ های زمانی (به تعویق انداختن کار) پلی برقرار می کند. در صورتی که بین این رخدادها، پاسخ ها و پیامدها فاصله ای نباشد یا فاصله کمی باشد (یعنی بین رخدادهای محیطی و رفتاری که فرد انجام می دهد) احتیاجی به خودکنترلی نخواهد بود. بنابراین سازماندهی در عرض زمان، یکی از ویژگی های مهم تعریف خودکنترلی است.

مفهوم خودکنترلی در نظریه یادگیری اجتماعی راتر

راتر در نظریه شخصیتی خود تحت عنوان نظریه یادگیری اجتماعی از کانون کنترل سخن به میان آورد. نظریه یادگیری اجتماعی کوشش می کند تا یک زمینه نظری برای مفهوم تقویت کننده و تاثیر آن بر رفتار در یک موقعیّت اجتماعی فراهم نماید. بر طبق این نظریه فرد می کوشد تا تقویت کننده های مثبت خود را در هر موقعیّتی به حداکثر برساند. بنابر این، در نظریه یادگیری اجتماعی نقش تقویت کننده و ارزش تقویت کننده بسیار مهم است. در این رابطه، پدیده ای که بتواند وقوع یک رفتار خاص را تعییر دهد تقویت کننده نامیده می شود. بر اساس این تعریف رفتار را می توان پیش بینی نمود. یکی از تعیین کننده ها در پیش بینی رفتار این است که آیا فرد درک می کند که تقویت کننده ای که به دنبال رفتارش می آید مربوط به رفتار اوست (کنترل درونی)، یا اینکه رفتار او به وسیله نیروی خارج از خودش کنترل می شود (کنترل بیرونی). در این نظریه به شخصیت به عنوان نیروها واستعدادهایی بالقوّه به منظور پاسخ گویی به موقعیّت های اجتماعی مختلف نگریسته می شود. ...

فهرست مطالب مبانی نظری

ماهیت خود کنترلی

مفهوم خودکنترلی در نظریه یادگیری اجتماعی راتر

انواع کنترل و نظارت

کنترل پیش از عمل

کنترل سکانی

کنترل تفکیکی

کنترل بعد از عمل

ارزیابی انواع کنترل

مراحل فرآیند خودکنترلی

الف) تعیین معیار یا استاندارد

ب) سنجش عملکرد

ج) تشخیص انحرافات

د) انجام اقدامات اصلاحی

مروری بر مطالعات انجام شده در زمینه موضوع پژوهش

منابع فارسی

منابع انگلیسی